Emeklilerin Hakları Nelerdir? 2023 Emekli Hakları

Emeklilerin hakları nelerdir? Emekliler hangi haklardan yararlanabilir gibi merak edilen sorulara yazımızda detaylı bir şekilde cevap vereceğiz.

Emekli olan vatandaşlara devlet tarafından sunulan birtakım haklar mevcuttur. Özellikle yeni emekli olan bireylerin mevcut haklarının tam anlamıyla farkında olmadıkları bilinmektedir. 2023 yılı itibarıyla emeklilerin sunulan hakları ve emekli hakları ile ilgili detaylar aşağıda ele alındığı gibidir.

Emekli Hakları Nelerdir?

Emeklilere sunulan ancak tam anlamı ile detayları bilinmeyen birden fazla hak mevcuttur. Bunlardan bazıları şunlardır:

• 200 metrekarenin altında yalnızca bir eve sahip olan emeklinin vergiden muaf tutulduğu bilinmektedir.  Bilmeden vergi ödeyen emeklilerin ise başvuru yaparak 5 yıl geriye dönük iade talebi oluşturmaları mümkündür.
• Emekli olduktan sonra kendisi için bir iş yeri açan, esnaf olan bireylerin bu hususta da faydalanabilecekleri birtakım hakları  mevcuttur. Örneğin işyeri açan emeklinin genel itibari ile kendisinden kesilen 650 TL’lik primi ödemesi zorunlu değildir. Buna ek işyeri açan emeklinin %5 oranında teşvik alabildiğini, çalışan primlerini ise 100 TL eksik ödeyebildiğini söylemek mümkündür.
• Özellikle ulaşım konusunda emeklilere sunulan avantajlar son derece fazladır. Emekli hakları içerisinde şehir içi ulaşıma indirimli binme hakkı mevcuttur. Şehirler arası ulaşım da ise bu indirim oranının %50 dolaylarında oldu bilinmektedir. Bunlar dışında var olan emekli hakları ve bu hakların listelenmiş halleri ise aşağıdaki gibidir.

Emekliye İndirimli Fatura Hakkı Nedir?

Emekli hakları içerisinde yer alan en temel hak, indirimli fatura hakkıdır. Bu hak kapsamında elektrik, su ve doğalgaz faturalarında indirim talep edilmesi mümkündür. %40 dolaylarında uygulanan bu indirim hakkından faydalanma için ise;

• Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü,
• Kamu Görevlileri Emeklilik Daire Başkanlığı,
• Sosyal Güvenlik Kurumu,

Gibi kurumlara başvuru yapmak yeterlidir.

Emekli Hakları; Yıllık İzin Hakkı Nasıl Kullanılır?

Emekli olduktan sonra da çalışmaya devam eden kişilerin yıllık izin hakları şu şekildedir;

• 1 ila 5 yıl süreli çalışanlar için 14 gün,
• 5 ila 15 yıl süreli çalışanlar için 20 gün,
• 15 yıldan fazla çalışanlar için 26 gündür.

Buraya küçük bir not düşmekte fayda vardır. Bu süreler, “ücretli yıllık izin” kapsamında yer alan sürelerdir. Yani emeklilerin bu süreler çerçevesinde ücret almaya devam ederek izin kullanma hakları mevcuttur.

SSK Emeklileri İçin Faizsiz Kredi Nasıl Alınır?

Çeşitli bankalar bünyesinde emeklilere sunulan faizsiz kredi imkanları mevcuttur. Emekli hakları bünyesinde emeklilere faizsiz kredi imkanı sunan bankalar ise şunlardır;

• Ziraat Bankası
• Halk Bank
• Vakıflar Bankası

50 Yaş Üzeri Çalışanlar İçin İzin Hakkı

50 yaşını doldurmuş olan emekliler için sunulan izin hakları mevcuttur. Bu çalışanlar için var olan izin hakları, 1 yıllık çalışma süresini doldurmuş olmak şartıyla 20 işgünüdür. Emekli hakları kapsamında bu haktan faydalanabilmek için ise 50 yaşını tamamen doldurmuş olmak gereklidir.

Hacizden Muaf Olma Hakkı

Emeklilerin haberdar olmadığı konularda hacizden muaf olma hakları mevcuttur. Emeklilere yalnızca SGK tarafından haciz konulabildiği bilinmektedir. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 93. Madde kapsamında emekli aylıklarına SGK alacakları ve nafaka borcu haricinde haciz konulması mümkün değildir.  Bunun dışında emeklilik maaşına haciz konulduğunu ileri süren kişilerin ise İcra Müdürlüğüne itiraz başvuru yapmaları gereklidir.

Çalışan Emekli Hakları Nelerdir?

Yukarıda verilen haklara ek, bir de çalışan emeklilere tanınan haklar mevcuttur. Bu haklar, kendi içerisinde bir takım çeşitliliğe tabi tutulmuşlardır. Bu çeşitliliğe ve hakların özüne dair detaylar ise aşağıda ele alındığı gibidir.

Tazminat Almaksızın Aynı İşyerinde Çalışanlar

Tazminat almadan mevcut iş yerinde çalışmaya devam eden emeklilerin, diledikleri an işten ayrılma hakları mevcuttur. Bu şekilde işten ayrılan bireylere, hem emeklilik öncesi hem de emeklilik sonrası kıdem tazminatlarının ödenmesi zorunluluğu söz konusudur.

Tazminatı Alıp Aynı İş Yerinde Çalışanlar

Kıdem tazminatını alıp, sıfırlayıp, mevcut iş yerinde çalışmaya devam eden kişiler, normal işçiler ile aynı kurallara tabidir. Bu kişilerin tazminat sıfırlamasının ardından tekrar emeklilik talebinde bulunmaları söz konusu değildir. Bu, ancak işverenin bu hakka sebebiyet verecek şekilde iş akdini sonlandırması sonucunda mümkündür.

Emekli Olup Başka İşte Çalışanlar

Emekli hakları kapsamında bir de emekli olup başka işte çalışan bireylere değinmekte fayda vardır. Bu bireyler, yeni başladıkları işte normal işçiler ile aynı kurallar çerçevesinde çalışacaklardır.  Ayrıca emeklilik haklarını ileri sürerek yeni iş yerlerinden kıdem tazminatı almaları durumu da söz konusu değildir.

Sağlık Gerekçesiyle Ayrılanların Tazminat Hakkı

4857 sayılı İş Kanunu’nun 24. Maddesinin 1. Fıkrasına göre, işçinin sağlık sebebiyle iş akdini sonlandırma hakkı mevcuttur. Tedavisi uzun süre devam edecek olan bir hastalığı bulunan emekli işçilerin, iş akdini feshettikten sonra kıdem tazminatı talep etme hakları mevcuttur.

Engellilerin Emekli Hakları

İşe girmeden önce ya da işe girdikten sonra engelli hale gelen bireylerin, engel oranları %60’ın altındaysa erken olma hakları varken, iş gücünü kaybeden ve %60 üstü engele sahip olan bireyler malulen emekli olma hakkına sahiptir. Bu durumda malulen emeklilik hastalık yüzdesi %60 ve üzeri olarak belirlenmiştir. Engelli emeklilere de diğer emekliler ile aynı haklar verilir. Ancak engelli emekliler emekli olduktan sonra da çalışmaya devam ederse iş yerlerinin şu kriterleri yerine getirmesi gerekir;

• Engellilerin ulaşılabilir durumunu yerine getirmek
• Engellilerin rahat çalışabilmesi için gereken tedbirleri almak
• Çalıştıkları alana göre gereken araçları temin etmek

Emekli Olup Aynı İşyerinde Çalışılabilir mi?

Emekli olduktan sonra aynı işyerinde çalışmak mümkündür. Ancak emekli olup kıdem tazminatını aldıktan sonra, tekrar çalışmaya devam eden kişiler normal çalışanlar ile aynı kıdeme sahip olacaktır. Yani bu emekli bireyler tekrar işten ayrılmak istedikleri zaman bunu öne sürerek kıdem tazminatı alamazlar.

Ne Kadar Emekli Maaşı Alınır?

Yapılan düzenlemelere göre emekli maaşlarına zam getirildi. Korona virüs salgınından sonra en düşük emekli maaşı 1500 TL iken, bu oran 1867 TL’ye çıkarıldı.

Esnaf, Memur ve SSK Emekli Maaşı Hesaplama

4A, 4B ve 4C emekli maaşlarınızı e-devlet sistemi üzerinden hesaplayabilirsiniz. Bunun için e-devlet arama çubuğuna şunları yazmanız gerekir;

• 4/A emekli maaşı hesaplama
• 4/B Bağ-Kur emekli aylığı bilgisi
• 4/C Emekli sandığı emekli maaşı bilgisi